YÖNETİLEMEYEN RENK YÖNETİMİ / Makale
Renk yönetimi konusunda öyle sıkıcı teorik bilgiler vermek istemiyorum. Zaten çok teknik vede çok derin bir konuyu burada işleyip bitirmemizde mümkün değil. Fakat temel düzeyde her bir kullanıcının anlaması ve yapması gerekenler var. Çalıştığımız ofislerde, paylaştığım öneriler doğrultusunda düzenlemeleri rahatlıkla gerçekleştirebilirsiniz. Üretim tesislerinin mutlaka yatırım yapması "Renk Yönetimi" sistemlerini hayata geçirmesi neredeyse zorunluluktur.
Kendi kişisel bilgisayarlarımızda bile, dosyalar üzerinde çalışırken, renk düzeltmeleri yaparken, yapmamız gereken önemli hazırlıklar, önemli ortam tercihleri söz konusu. Herkes bulunduğu noktadan kalite standartlarını ne kadar titizlilikle uygularsa hazırlanan işlerin kalitesi, kalite beklentisi bu yönde artar. Kendi yaptığımız işe yeteri özeni göstermezken, başkalarından bu özeni beklemek hiç etik olmaz. Çalıştığımız ortam bir grafik atölyesinden kalabalık bir ekipten oluşan reklam ajansı, baskı öncesi hazırlıkların yapıldığı bir çalışma ofisi olsun, bu konu sizinle ilgili ve en önemli konunuz diyebilirim. Tasarımlarını yaptığımız ürünlerin üretim maliyetleri çok ciddi boyutlara ulaşabiliyor. Bu konuda hemen başvurduğumuz “PROVA” sistemleri de burada yazılanlar dikkate alınmazsa bir anlamı olmayan güzel renkli baskılar olarak kalacaktır.
Bilginin kişiye, profesyonele getirdiği sorumluluk bulunduğu ortamda teknik, sistemsel problemlere karşı alternatif çözüm önerileri sunması, çözümlere doğru sevk etmesi. Farklı zamanlarda hayata geçirdiğim seminer, kurumsal eğitimlerde, hazırladığım video derslerde bu konuların altını özellikle çiziyorum. Günlük çalışma hayatınızda iş süreçlerine dikkat ettiğinizde sizde bu aksaklıkları tespit edebilirsiniz.
Renk Yönetimi sisteminin ilk olarak anlaşılması gerekli, önemi konusunda bu güne kadar yaşadığımız müşteri memnuniyetsizlikleri, renklerin sapması, bir tasarımın gazetede, broşürde, outdoor çalışmalarda farklı olmasının nedeni bu sistemsizliktir.
İsmi renk yönetimi olan bir sistem, kapsamı çok geniş ve uzman olanların hazırlayarak denetleyebilecekleri bir konu. Biz bu işin genel kültürünü ve bazı temel bilgileri burada vererek, öncelikle anlaşılmasını sağlamak istiyorum. Bu yaptığım ön açıklamalar, bu yazıyı okumasanız olur amacından çok, bu işi çok basite indirgeyen, bir kaç profil ayarıyla Renk Yönetimi’ni kurguladığını düşünen diğer yazılı kaynaklardan ayırmaktır. Renk yönetimi sadece bir bilgisayarda yapılabilecek bir konu değildir. Özellikle ofislerimizde kullandığımız iMac bilgisayarda bunu sağlamak kolay değildir. Ne kalibre edilebilir ne de renkleri baskıya uygun şekilde gösterir. Renkler süper parlak, şıkır şıkır görüyoruz ama gerçek hayat bambaşka.
Renk yönetiminin iş akışının devamına göre farklılık gösteren önemli aşamaları vardır. Renk yönetimi sadece baskı aşaması ile sınırlı değil, görsel malzemenin belirlendiği kaynaktan başlar, ürünün paketleme aşamasına kadar devam eder. Görsel malzemeler hangi kaynaktan geliyor, bu kaynakların kendilerine has renk profillerine dikkat ediliyor mu? Bu görsellerin taşıdığı renkler kontrol altında mı? Baskı yapıldığında vernik, lak, selofan gibi laminasyonların renge etkileri nedir, sapmaları ne orandadır bunları göz önünde bulunduruyor muyuz? Basılı ürün hangi ortamda kullanılacak, okunacak, bakılacak bunu düşünüyor muyuz?
Bir servis büro, matbaa, işin hazırlandığı grafik stüdyosu, görsel malzemeyi hazırlayan fotoğrafçı aralarında bir sistematik yoksa, renk tutarlılığından, renk yönetiminden nasıl söz edebiliriz. Görsel malzemeyi editleyen, re-touch işlemlerini yapan verdiği renk değerlerinin baskıda da aynen çıkması adına ne yapıyor? Bilgisayarlarınızda ilk yazılım yüklendiğinde “US Web-coated SWOP” isminde bir profil devreye girer. Bu Amerikan web ofset kuşe kağıt renk standartıdır. Bizim için geçerli değildir.
Bu konuda bilinçli kullanıcılar, fotoğrafçının kamerasından çıkan fotoğrafları işlerken, sürekli çalıştıkları bir fotoğrafçı ise o kameranın renk uzayını, kendi bilgisayarlarındaki basılabilir (CMYK) renklere dönüştürürken, işlerken olabildiğince az kayıpla ve ölçülmüş ayarlarla yaparlar. Renk uzayını değiştirirken bu arada devreye kontrolsüz olarak giren ICC profiler RGB’den CMYK’ya dönerken ya da CMYK bir işin profilini başka bir profile dönüştürürken görsel malzemenin renkleri de değişecektir.
Ardından, görsel malzemeyi grafik programlarında diğer malzemelerle destekleyip matbaasına ulaştırdığında, matbaanın içinde baskı öncesi hazırlık aşamasından baskı sonrası sürece kadar önceden ölçülmüş, sistemleştirilmiş standartlar doğrultusunda devam etmeli. Matbaa’nın en azından ayda 1 kez basacağı test kağıtları, Profile Maker’lar tarafından tek tek incelenerek matbaanın ICC pofili çıkartılır. Özet olarak geçtiğim bu aşamada matbaa uluslar arası tüm standartlara uyumlu hale getirilir. Günümüzde bu konuda FOGRA standartı oldukça yaygın ve Türkiye’de sertifikalandırma çalışmaları yürütülmekte.
Üzülerek söyleyebilirim ki, ülkemizde bu standartlara uyum titizliğini gösteren tesis sayısı parmakla gösteriliyor. Matbaalarımızda, CTP ayarlarında ne yazık ki özel bir tercih söz konusu olabiliyor. Bunu çalıştığınız servislerle lütfen görüşün. Sizin yaptığınız renk profilleri (ICC) ile koruduğunuz tasarımlarınız CTP’de riplenirken kullanıcının renk profillerini yok say benzeri bir ayarla kaldırılıyor ve tesisin kendi kullandığı profil devreye giriyor. Bu da başka bir sıkıntıdır. Siz farklı baskı servisleriyle çalışırken, iş nerede basılacak ise o servisin profilini kullanarak renklere bakmalı ve prova alınmalıdır.
Masaüstü Yayıncılık, Ofset baskı sisteminde renkler sınırlıdır. Bu alanda, insan gözünün görebildiği tüm renkler üretilememektedir. Her renkli baskı yapan makinanın sınırlı renk aralığı vardır ve bunlarda belirli bir renk uzayı içinde çalışırlar. Renk yönetiminde aygıta bağımlı ve aygıttan bağımsız tanımlaması vardır. Aygıttan bağımsız renk modellerine CIE, Lab’ı örnek verebiliriz. Diğer renk modelleri RGB, HSL, CMYK, HSB farklı renk uzaylarına sahiptir ve bunlar aygıta göre değiştiğinden aygıta bağımlı olarak tanımlanırlar.
Farklı renk uzayları sebebiyle, belgelerinizi farklı aygıtlarda açtığınızda, bastığınızda renkler sapabilir. Bu renk farklılıklarının bir çok nedeni bulunabilir. Baskı tesisinin sahip olduğu üretim standartları, kullanılan boyalar, kağıtlar, profiller, yazılımlar vb. daha bir çok konu sayılabilir.
Renk Yönetimi’nin asıl amacı farklı aygıtlar arasında renk tutarlılığını koruyarak, sağlayarak, aygıtlar arasındaki farklılıkları bir birine uyumlu hale getirerek başarılı sonuçlar elde etmeyi amaçlar.
Kurgulanan renk yönetimi sistemi, renk profilleri yardımıyla renkleri aygıtlara göre dönüştürür. Profili çıkartılan bir görsel oluşturucu kaynak, görsel malzemenin renklerini, renk yönetimine nasıl yorumladığını söyler. Aygıtlar arası iletişimde kullanılan profiller sayesinde renkler kaynaktan gelen halini korur, üzerinde değişiklik, düzelti yapılacaksa, bu profil aktif iken yapılır ve sonraki aşamalara geçilir.
#renk, #renkyonetimi, #cms, #icc, #profile
AdChoices